Een levende bieb

Na het chat GPT-avontuur (een soort vreemdgaan tegenover mezelf) van de vorige column ga ik m’n verhaal toch maar weer eigenhandig schrijven. De reacties waren nogal negatief en dat beschouw ik dan maar als een compliment. Iemand verbood me zelfs min of meer dit ooit nog te gebruiken….

Dat was natuurlijk stiekem ook m’n bedoeling.

Wat niet wegneemt dat ik het met de inhoud wél in grote mate eens was: de ont-lezing bij jongeren, de mobiele telefoon als één van de oorzaken én de invloed die ont-lezing heeft op het algehele taalniveau. Maar ja, die inhoud had ik natuurlijk wél zelf aangevraagd bij mijn vriend de chatrobot.

Oké, terug naar die niet-meer-lezende jongeren.

Los van het minder worden van de belangstelling voor lezen, lijkt ook een bibliotheek voor veel v.o.-scholieren iets uit de oudheid. Een gebouw waar ze allemaal boeken hebben. Kásten vol! Papieren boeken! En die mag je dan lénen!? Tja, je moet er even naartoe en je motivatie daarvoor ligt misschien een tandje lager dan die voor een ritje naar de sportschool, maar hey, je ‘boekt’ in een bieb minstens zo snel resultaat, want je kunt na één bezoek al met een six-pack de deur uit.

Een six-pack boeken wel te verstaan.

De afgelopen week gingen we met maar liefst twee volledige klassen naar de bieb in Twello. Sommige leerlingen zouden dat misschien inschatten als een soort museumbezoek of in elk geval een ‘dooie boel’, maar niets was minder waar. Dit keer gingen we naar een ‘levende bieb’, met (aan)sprekende boeken.

‘Living Library’ is een concept dat oorspronkelijk uit Denemarken komt. Het is opgezet om vooroordelen tegen te gaan en mensen met elkaar in gesprek te brengen. Prachtig initiatief. Hier in Twello werd het georganiseerd in samenwerking met o.a. de bibliotheek.

Vooroordelen hebben we natuurlijk allemaal. Maar meestal komen die voort uit een gebrek aan kennis. En zo ontstaan misverstanden. En worden mensen genegeerd, buitengesloten.

In het kader van ons tweedejaars-project ‘all inclusive’, dat o.a. over vooroordelen gaat, bezochten we deze Living Library. De boeken stonden al op ons te wachten. De titels liepen flink uiteen. ‘Oekraïense vluchteling’, ‘Vrouw met autisme’, ‘De tattooman’, ‘ik ben homoseksueel, biseksueel, panseksueel’, ‘ik heb dyslexie’, ‘de hulphondgebruiker, ‘tweede generatie Indonesische’, ‘ik heb niet-aangeboren hersenletsel’, ‘ik ben een kind van ouders met psychische problemen.’

Onze leerlingen wisten van tevoren nog niet welk ‘boek’ ze kregen, oftewel bij wie ze zouden aanschuiven. Het moest namelijk niet alleen een interview of vragen(v)uur worden, maar vooral een gesprek. Dat lukte erg goed. Soms moest een groepje een beetje op gang komen, zoals je soms bij de eerste bladzijden van een papieren boek ook wel eens het gevoel hebt dat je ‘er even doorheen moet’. Gelukkig begonnen de meeste boeken zélf het gesprek en daagden ze de lezers uit om dingen te gaan vragen. Mooi om te zien hoe er echt met elkaar werd gesproken en vooroordelen of misverstanden verdwenen.

Het is zo belangrijk: met elkaar in gesprek blijven, die ander in elk geval probéren te begrijpen. Respect op te brengen voor iemand anders. En respect kregen de levende boeken zeker, want je moet er maar gaan zitten en je verhaal durven vertellen. En dat gold ook voor onze ‘lezers’, want ja, daar zit je dan tegenover een onbekend iemand die bijvoorbeeld non-binair is en wat ga je dan vragen? Wat dúrf je te vragen? Wat zou je willen weten?

Het mooie is dat we ál die ‘boeken’ in ons dagelijks leven tegenkomen. In je klas, je vriendengroep, op je werk. Vaak weet je nog zo weinig van elkaar.

O ja, ga trouwens nog eens terug naar die bieb wanneer je tijd hebt. Want ook die ‘niet levende’ boeken die daar in de kasten staan, zijn een stuk  levender dan je misschien denkt. Ze gaan namelijk over álles wat je maar kan bedenken. De wereld gaat voor je open.

Er zijn op het internet van die motivatiefilmpjes om naar de sportschool te gaan. Een bizar gespierde Viking schreeuwt je dan toe: ‘Go to the f…..gym!’

Zullen we een prijsvraag uitschrijven wie het beste filmpje over ‘naar de bieb gaan’ maakt?

Stuur maar via Teams naar mij, ik stuur ze wel door…

Voor onze examenkandidaten: sterkte gewenst met Het Grote Wachten. Om de tijd door te komen zou ik zeggen: ‘Go to the gym!’

En daarna even bijkomen in de bieb met een goed boek!

Waarschijnlijk heb jij méér kans van slagen dan dit idee van mij…

Bert Jansen
Docent VC Twello