Leesvrees

In een wereld waarin het geschreven woord steeds meer plaatsmaakt voor beeld en geluid, lijkt het lezen van boeken steeds meer een verloren kunst te worden. Ontlezing is een fenomeen dat zich met name bij jongeren manifesteert, en de impact ervan op het taalniveau is zorgwekkend. De mobiele telefoon speelt hierin een cruciale rol, waardoor jongeren zich steeds meer begeven in een wereld van vluchtige, oppervlakkige communicatie.

De cijfers liegen er niet om: uit recent onderzoek blijkt dat jongeren steeds minder lezen. Het aantal kinderen en jongeren dat dagelijks een boek leest, is in de afgelopen vijf jaar met maar liefst 30% afgenomen. Deze alarmerende trend gaat hand in hand met de opkomst van de mobiele telefoon, die onze maatschappij inmiddels heeft doordrongen. Onze telefoons zijn niet alleen instrumenten voor communicatie en vermaak, maar ze bepalen in grote mate hoe we ons leven leiden, en hoe we informatie tot ons nemen.

Jongeren brengen tegenwoordig meer tijd door op hun mobiele telefoon dan ooit tevoren. Social media, gaming, video’s en muziek domineren hun vrije tijd, en het lezen van boeken komt daarbij vaak op de laatste plaats. Het is een feit dat lezen concurreert met andere vormen van vermaak, maar het lijkt erop dat de balans steeds meer doorslaat naar schermen en oppervlakkige content.

De gevolgen van deze ontlezing zijn niet te onderschatten. Taalvaardigheid is een essentiële vaardigheid in onze samenleving. Het vermogen om complexe teksten te begrijpen, analyseren en interpreteren is van groot belang voor persoonlijke groei en ontwikkeling. Door minder te lezen, missen jongeren de kans om hun woordenschat en begrip van grammatica en stijl te verbeteren.

Bovendien heeft de mobiele telefoon een impact op de manier waarop we communiceren. In de wereld van sociale media en chat-apps worden volzinnen en goed geformuleerde gedachten vervangen door emoji’s, afkortingen en ongrammaticale zinnen. Dit draagt bij aan een verslechtering van het taalniveau onder jongeren. Het gevaar is dat zij zich niet meer bewust zijn van de rijkdom en complexiteit van de taal, en dat ze niet meer in staat zijn om nuances en diepgang in hun communicatie te brengen.

Deze ontwikkeling heeft niet alleen gevolgen voor het individu, maar ook voor onze samenleving als geheel. Goede communicatievaardigheden zijn essentieel in een wereld die steeds complexer en diverser wordt. Wanneer jongeren niet in staat zijn om zichzelf duidelijk en genuanceerd uit te drukken, kunnen misverstanden en miscommunicatie ontstaan. Dit kan leiden tot een verslechtering van relaties, zowel op persoonlijk als professioneel niveau.

Het is daarom van groot belang dat we ons bewust worden van het probleem van ontlezing en de rol die de mobiele telefoon hierin speelt. Het is niet realistisch om te verwachten dat jongeren massaal hun telefoons zullen inruilen voor boeken, maar er zijn wel degelijk manieren om het lezen te stimuleren.

Een eerste stap is het bevorderen van een cultuur waarin lezen als waardevol en plezierig wordt gezien. Ouders en docenten kunnen hierin een belangrijke rol spelen door zelf het goede voorbeeld te geven, en door boeken en lezen een prominente plaats te geven in het leven van jongeren. Daarnaast kunnen scholen en bibliotheken samenwerken om leesbevorderingsprogramma’s en leesclubs op te zetten, waar jongeren in een sociale setting kunnen ervaren dat lezen niet alleen nuttig, maar ook leuk en ontspannend kan zijn

Tenslotte is het belangrijk om te blijven investeren in kwalitatief hoogwaardige en aansprekende boeken voor jongeren. Schrijvers, uitgevers en boekhandels hebben een verantwoordelijkheid om verhalen te creëren die jongeren aanspreken en hen verleiden om hun telefoon neer te leggen en zich te verliezen in de wereld van het geschreven woord. Door boeken te schrijven die aansluiten bij de belevingswereld en interesses van jongeren, kunnen we de leescultuur nieuw leven inblazen en de negatieve gevolgen van ontlezing tegengaan.

De mobiele telefoon heeft ontegenzeggelijk een belangrijke rol gespeeld in de ontlezing bij jongeren. Het is echter aan ons als samenleving om te zorgen dat het geschreven woord niet verloren gaat in de stortvloed aan digitale afleiding. Laten we de kracht van het geschreven woord vieren, en onze jongeren inspireren om zich te blijven ontwikkelen in taal en communicatie. Alleen dan kunnen we een toekomst tegemoet gaan waarin taalvaardigheid en begrip van complexe teksten nog steeds van onschatbare waarde zijn.

Zo. Dat ging vlot. Bovenstaande tekst is dus geheel en al geschreven door ‘Chat GPT’, ….echt waar!…

Ik wilde het toch eens proberen. De opdracht was: ‘Schrijf een column in ongeveer 700 woorden met als thema de ontlezing bij jongeren, de invloed van de mobiele telefoon daarop en het feit dat ontlezing een daling van het taalniveau veroorzaakt.’ De titel bedacht ik wél zelf.

Ga ik nu stoppen met het schrijven van m’n columns?

Nee!
Ga ik morgen gewoon weer verder met voorlezen en leerlingen stimuleren zélf te lezen en zélf teksten te schrijven en een éigen schrijfstijl te ontwikkelen?
Ja!
En als er vandaag of morgen een robot mijn klaslokaal binnenkomt, mij uitlegt dat m’n baan volkomen overbodig is geworden en me verwijdert uit de les?
Dan zou ik hem of haar een goed boek meegeven en nog gauw even één telefoontje plegen:
‘B.J. phone home!’

Bert Jansen
Docent VC Twello