Plaspauze

Soms krijg je als leerling zomaar onverwacht vrij van school. Het gebeurt niet vaak. Zelf kan ik me een paar keer ‘ijsvrij’ herinneren. Het was dan in één nacht dermate glad geworden, of er was zóveel sneeuw gevallen, dat naar school gaan niet verantwoord was. Je stond dan ’s ochtends al op met het idee van: Zouden we…? Je moest dan eigenlijk wachten tot de telefoonketting in werking was gezet, of totdat je rechtstreeks door je mentor (die heette toen nog ‘klassenleraar’) werd gebeld. Als het te lang duurde belde je zelf naar school. En dan kwam het verlossende woord.

En lag er zomaar een hele dag voor je open zónder school! Met de beduidend minder strenge winters van tegenwoordig komt ‘code wit’ nauwelijks nog voor. Héél af en toe laten we onze leerlingen een uurtje eerder naar huis vertrekken vanwege een aangekondigde ‘code rood’. Meestal valt het achteraf erg mee.

Een weekje terug was er voor onze leerlingen én het personeel weer eens een moment van onverwachte vrijheid, al was het slechts voor een paar uurtjes. Via de mail kwam het bericht dat de volgende dag de lessen pas om 11.00 uur zouden beginnen! Oorzaak: waterleverancier Vitens had aangekondigd dat, vanwege werkzaamheden, het water tussen 8.00 uur en 12.00 uur zou worden afgesloten. Nou én? Dan kun je toch best gewoon naar school?

Nou, nee! En waarom niet? Omdat een flink deel van zo’n schooldag wordt gevuld (of in dit geval beter: geleegd) met toiletbezoek! Nu is dat op zich geen wonder, want sinds het gezond, of mode, of gewoonte is geworden dat bijna iedereen de hele dag aan een flesje water loopt te lurken, lijkt zeer regelmatig toiletbezoek een logisch gevolg.

Kortom, reden genoeg om die dag later te beginnen. Het besluit om dat om 11.00 uur te doen, was op zich nog best een risico, want dan moest je alsnóg een uur je plas of wat dan ook ophouden.

Tja, het toilet. De wc. De plee. De sanitaire voorziening. Op een school vaak méér dan alleen een plek voor je inwendige ontlasting. Het is ook een hangplek, een chill out room, een visagiestudio, een roddelhok, een vluchtheuvel, een schuilplaats. Hoe vaak een docent de vraag krijgt: ‘Mag ik even naar…?’, het is niet bij te houden.

Je kan natuurlijk altijd antwoorden met een simpel: ‘Nee, dat doen we in de pauze…!’, maar toch zijn er momenten van twijfel, wanneer die leerling vrij nerveus, met tegen elkaar geklemde knieën voor je staat. ‘Waarom ben je niet in de pauze gegaan?’ ‘  ‘Toen hoefde ik nog niet!’ ‘Dan hoef je nú ook nog niet!’ ‘Jawél!’ ‘Dan moet je beter plannen!’

Wacht ff! Oké, zo zou het moeten. Maarrrrrr… waar docenten complete tussenUREN hebben om zich te ontdoen van liters koffie en dozen traktatiegebak, heeft een leerling af en toe PAUZE. En pauze betekent dat je soms moet strijden voor een mooi plekje in de aula en ‘opgestaan is plaats vergaan’. Of je moet direct met je vrienden naar de Appie om allemaal dingen te kopen en te consumeren, waarvan je juist weer naar de wc moet, maar dat komt dan pas later. Je bent al blij wanneer je na dat rennen, kopen, eten, drinken, nog op tijd in de les bent. Vandaar dat de vraag om toiletbezoek ook vaak aan het begin van de les wordt gesteld. Docent staat nog bij de deur gastheer-of vrouw te spelen en dan klinkt ie: ‘Mag ik nog héééééééél snel éven naar…? Iedereen is er tóch nog niet! En ik was op tijd bij het lokaal he?’ Tja, beslis het maar weer als docent. Weiger je, dan is de kans groot, dat je halverwege je les een vraag stelt aan de klas, je die éne vinger omhoog ziet gaan, denkt van: ‘Ah! Zie je wel! Ik hád het wel goed uitgelegd! Iemand weet het antwoord!’, maar dan geen ántwoord maar een vráág hoort: ‘Meneer, ik moet nu écht heel n…!’

Zucht. Ik ben geen uroloog. Hoogstens antwoord ik soms heel flauw op de vraag: ‘Meneer, kan ik naar de wc?’ met: ‘Dat hoop ik wel ja!’ Een psycholoog ben je als docent dan misschien weer wél een beetje. En dus moet je steeds maar inschatten of die vraag de behoefte aan een korte ‘escape’ betekent, óf een serieuze drang tot ontlasting. Oké, je kent je leerlingen op een gegeven moment. Maar toch. Ook die ‘ontsnapper’ kan een keertje écht moeten. En over de dames is het al helemáál lastig beslissen. Los van het feit dat die altijd in groepjes van minstens drie ‘moeten’ weet je als docent ook niet altijd alles. En dus vaar je maar op je intuïtie óf houd je je zó strak aan het ‘nee!’ dat een leerling het een keer écht in z’n broek doet. Ik maakte het ooit, láng geleden mee bij een ex-collega. Maar ik hoop niet dat mijn leerlingen zo bang voor me zijn dat ze dát overkomt. Ik weet dat ze dat ook niet zijn. Voor hem waren ze het wél.

Oké, we gaan in de pauze naar het toilet. In principe. Laten we dááraan vasthouden. Maar soms…loop je als docent zélf de school uit, stap je in je auto en ontdek je na vijf minuten rijden dat je opeens héél nodig moet…écht héél nodig! Je slingert je auto de berm in en voor je het weet voorzie je een complete groenstrook van zure regen. Iemand tikt op je schouder. Een agent. ‘Meneer, plassen doen we in de pauze!’ ‘Mmmaar…agent…toen hoefde ik nog niet!’

‘Kom op meneer! U bent toch geen schooljongetje meer?’

‘Nnnnnou…eigenlijk…een beetje wel agent…!’

 Bert Jansen
Docent VC Twello