Blootgewoon

Bij het vak maatschappijleer krijg je niet alleen informatie over allerlei maatschappelijke onderwerpen, maar leer je ook hoe je je een mening kunt vormen over zo’n onderwerp. Daar is een soort drietraps-stappenplan voor. Allereerst zorg je dat je over het betreffende onderwerp voldoende informatie zoekt uit betrouwbare bronnen. Daarna bekijk je het onderwerp vanuit verschillende perspectieven, lees ‘groepen of personen met verschillende belangen’. Tenslotte ga je je eigen mening formuleren en beargumenteren.

In het werkboek van Mavo 3 werden wat vragen gesteld over het NTR-programma ‘Gewoon.Bloot’, dat tussen maart en mei van het afgelopen jaar op tv te zien was. Maar ja, wanneer je niet weet waarover dat programma gaat, kun je er ook geen genuanceerde mening over geven. In elk geval werd in het bijbehorende stukje tekst vermeld dat de makers ‘kinderen wilden leren dat lichamen er zijn in alle soorten en maten en dat iedereen er mag zijn’. Zo hoopten ze bij te dragen aan een positiever zelfbeeld onder kinderen.

Oké, we gingen dus maar eens kijken. In het programma werd een groep kinderen uit groep 7 en 8 van het basisonderwijs geconfronteerd met vijf volwassenen van verschillende leeftijden, eerst nog in badjas, maar na een check of ‘iedereen oké was’ én de waarschuwing nooit zomaar je blote lichaam, al dan niet op verzoek, aan een vreemde te laten zien, ook niet online, gingen die badjassen toch echt uit.

De reacties van de jonge deelnemers op tv waren identiek aan die in de klas. Eerst even kijken, dan snel wegkijken, maar vervolgens wint de nieuwsgierigheid het toch. Daar stonden inderdaad vijf mensen in alle soorten en maten (….) en na de eerste minuut van gewenning mochten de kinderen vragen gaan stellen. En dat deden ze heel goed. ‘Over welk deel van je lichaam ben je het meest tevreden?’ ‘Als je iets aan je lijf mocht veranderen, wat zou je dan willen veranderen?’ ‘Scheer je je altijd ‘van onderen’ en waarom wel of niet?’ De antwoorden waren heel eerlijk. Langzaam maar zeker begon het gesprek ook in onze les. Over het ‘gadver’ dat even werd geroepen door een enkeling, toen bleek dat er een man van bejaarde leeftijd tussen stond. Ik zei de roeper dat ik hoopte dat hij, wanneer hij die leeftijd mocht bereiken, niet zoiets zou horen wanneer hij bijvoorbeeld in een zwembad zou verschijnen. We hadden het ook over de druk van de media. Dat alles wat je aan lichamen ziet online, in tijdschriften, in commercials, gefotoshopt is óf dat er alleen modellen in te zien zijn die 24/7 met een personal trainer in de sportschool zitten. Dat je daar best heel onzeker van zou kunnen worden. Dat je het idee zou kunnen krijgen als jongen, dat je het zonder sixpack (en dan niet zo eentje in je koelkast) wel kan vergeten in liefdesland. En je dus misschien wel onder die druk jezelf dat ook oplegt en dus daadwérkelijk helemaal doorslaat in die sportschool. Om over de ideaalbeelden over hoe een meisje eruit zou moeten zien nog maar te zwijgen. Wat een stress.

Grappig toch ook hoe dingen veranderen met de tijd. Waar nu jezelf overal scheren bijna verplicht is, zijn we eigenlijk preutser dan ooit. En waar in de jaren ’60 niemand zich ‘daar’ schoor, waren mensen toen véél vrijer en gemakkelijker wanneer het over ‘bloot’ ging. Heet het dan misschien ‘schaamhaar’, omdat je je, wanneer je het maar flink laat groeien, nergens voor hoeft te schamen? Ooit zijn we wel ergens bloot begonnen. En of je nu in het scheppingsverhaal gelooft, waarin Adam en Eva zich ná de eerste zonde, die overigens niets met seks te maken had, maar wel met het eten van een appel, opeens schaamden voor elkaar en een vijgenblad voorbonden, óf in een anderszins geëvolueerde mens, die, misschien tegen de kou zichzelf begon te kleden en zich dáárna begon te schamen, ach……wat maakt het uit. Bloot is eigenlijk blootgewoon. Wanneer we maar accepteren dat iedereen er anders uitziet en ook vinden dat iedereen er mág zijn. Zonder en mét kleren. In een zwembad. Onder de douche bij je sportvereniging. In de klas.

Laat je niet gek maken. Misschien zit jij wel lekkerder in je vel omdat je er iets méér van hebt. En wat dat bloot betreft: deze week kun je er voorzichtig mee gaan oefenen. Wat? Dát! Je mag namelijk eindelijk weer lekker in je blote mond door de school lopen! Wanneer we dát nou éérst weer een beetje gewoon gaan vinden, komt het misschien ook wel goed met die valse schaamte voor de rést van ons lijf

Bert Jansen
Docent VC Twello