Viraliteiten

Heerlijk. Ik kon deze zondagavond weer ouderwets laat met mijn column beginnen. Het was immers toch nog een uur vroeger? Tja, die zomertijd, gewoon een trucje om het langer licht te laten zijn. En de avondklok een uur later te kunnen laten ingaan. Alsof het trouwens tussen 21.00 en 22.00 nog licht is… voorlopig niet. Maar ja, je moet het volk toch een klein kluifje toewerpen. Een locked down hand is gauw gevuld.

Het was een roerige week. Niet zozeer binnen de school, maar daarbuiten des te meer.

Afgelopen week was het alweer vijf jaar geleden dat mijn jeugdheld Johan Cruijff overleed.

Toen ik zeg maar twaalf jaar was, was hij mijn idool. Hij was toen 27. Ik had hem heel graag ontmoet, maar dat is nooit gebeurd. Een livestream met mijn held zat er ook niet in. Internet was er nog niet, dus ook geen Instagram. Naar aanleiding van de gebeurtenis met rapper B. W. en het twaalfjarige jongetje vroeg ik me af hoe het gegaan zou zijn wanneer ik destijds met J.C. (niet te verwarren met de J.C. waarover het met Pasen gaat, al vonden sommigen zelfs díe vergelijking terecht) in zo’n livestream had gezeten. Ik was waarschijnlijk dodelijk verlegen geweest, had hem misschien wat dingen gevraagd over zijn voetbalkunsten. Ik zou in géén geval hebben verwacht dat hij mij, bij wijze van grap, zou hebben gevraagd mijn geslachtsdeel te laten zien. En na mijn aarzeling 17.000 euro (toen nog gulden) zou hebben geboden. Oké, hij was dan vijf jaar ouder geweest dan de betreffende acteur/rapper nu, maar het zou ook zó ver hebben afgestaan van de persoon J.C.

Je bent tegenwoordig al snel idool. Té snel. Bent zélf nog geen ‘afgeronde persoonlijkheid’, maar hebt al miljoenen volgers. Die tegen jou opkijken. Dat geeft een soort verantwoordelijkheid. Niet om meteen het braafste jongetje van de klas te worden, maar wel om te beseffen dat jonge kinderen jou als een voorbeeld zien.

Het gaat bij maatschappijleer deze weken over het onderwerp ‘Media’ en natuurlijk ook ‘mediawijsheid’. Natuurlijk hadden we het hierover. Allereerst weten en beseffen hoe gemakkelijk dingen over jou ‘viral’ kunnen gaan en je privacy naar Elders wordt verbannen. (Elders is een plek waar ongewenste personen en zaken naartoe worden gestuurd, maar niemand weet waar Elders is.) Maar ook weten en beseffen wat de gevolgen kunnen zijn voor iemand, wanneer jij zomaar foto’s of filmpjes van anderen deelt, verspreidt. Het twaalfjarige jongetje heeft het eerste misschien niet geweten, of zich niet gerealiseerd. Of hij was het even vergeten. Het tweeëntwintigjarige idool had het tweede wél moeten weten. Maar het kwaad was al geschied. Viral binnen een uur. Grote gevolgen voor zowel slachtoffer als dader. Levens en carrières ernstig beschadigd. Straffen lijkt niet eens meer nodig.

Pijnlijke les.

Hoe snel iets, wat je liever privé had gehouden, viral kan gaan, zouden politici zéker toch moeten weten. Maar hey, die media he? Een ‘formatieverkenner’, minister K.O., nét op de hoogte gebracht van haar positieve coronatest, rende, ‘gemuilkorfd’ én met een stapel papieren onder haar arm, naar haar auto met chauffeur. De auto werd daarmee meteen een ‘covidcab’, want werd die arme chauffeur nu ook besmet? Een fotograaf dacht: Goed plaatje! KLIK! Toen hij later inzoomde op de papieren, bleken die nogal privacygevoelige informatie te bevatten, en óók dát ging dus onmiddellijk viral. Zo verspreidde mevrouw K.O. (wat inmiddels voor Knock Out stond), ongewild zowel het virus als ‘het woord’. En weet een ándere minister nu dat er plannen zijn hém een functie elders’ te geven. Oftewel te verbannen naar een plek waarvan niemand weet waar het is. Elders.

We zijn weer gewaarschuwd. Jongens en meisjes, denk goed na wat je van jezelf laat weten, laat zien, op social media. Niet iedereen heeft goede bedoelingen. Wees mediawijs. Laat je niet verleiden tot dingen die je eigenlijk niet wil.

En ik? Ik ga vanaf nu foto’s maken van ieder directielid dat met papieren onder de arm door de school loopt. Er kan maar zo op staan: ‘Bert Jansen, functie elders.’

Fijne paasdagen. Tijd om even stil te staan bij een ándere J.C.

Stay safe, keep The Passion!

Meer lezen? Hier vind je alle columns van Bert Jansen.