Hamsteraars en onderduikers

Je zou er als docent Nederlands bijna blij van worden. Mensen gingen massaal nog even naar de bibliotheken om boeken te ‘hamsteren’, voordat deze tijdelijk gesloten zouden worden.

Gingen er dus bussenvol jongeren met lege rugtassen de bieb in en kwamen zij er weer uit met die tassen tot de rand gevuld? ‘Ha! Tien boeken! Ik kan weer even vooruit!?’ Ehm….nou…..in een reportage zag ik dat het veelal ouderen waren en hier en daar een bezorgde oudér mét (basisschool)kind: ‘Ja, ik dacht, Stan heeft volgende week een spreekbeurt, dus nog maar even wat boeken halen…!’ Stan zelf stond er bij en keek zijn moeder meewarig aan. Je hóórde hem denken: Mam, er is internet. Er zijn miljoenen sites. Ik heb een laptop, remember? Hoezo boeken halen?

Over jongeren en lezen binnenkort meer. We doen echt ons best hoor. Ik liet onlangs mijn leerlingen een brief aan Mark Rutte schrijven, waarin ze hem de pluspunten van het lezen van een goed boek  in deze stressvolle tijd uitlegden en hem vervolgens een zelf gelezen boek aanraadden. Het werden erg leuke brieven en ze konden heel goed verwoorden waarom het voor onze premier best goed zou zijn eens te ontspannen met een mooi boek. En ze vertelden met nét iets meer enthousiasme over juist dát boek dat zij gelezen hadden. En iedereen was eigenlijk best serieus in de brief. Alle begrip voor het zware leven van M.R. Een enkeling tutoyeerde (‘Beste Mark, hoe gaat het nu met je?’), maar ging dan toch halverwege automatisch weer over op ‘u’. ‘Utoyeren’, zeg maar. Het werden dus geen ‘spotteksten’. En mocht ik er al een paar daadwerkelijk naar Den Haag doorsturen, dan zal geen leerling hoeven onderduiken vanwege bedreigingen lijkt me.

Dat laatste gebeurde wél bij alweer een collega-docent. Over de eerste, die in Parijs, schreef ik de vorige keer iets. Op de dag dat we hier op school die vermoorde Franse collega kort herdachten, werd er ook al een docent in ons eigen land bedreigd vanwege een spotprent die in zijn lokaal hing. Hij voelde zich genoodzaakt onder te duiken.

Onderduiken. Een woord dat eigenlijk hoort bij een tijd die gelukkig alweer lang achter ons ligt. Maar wel een tijd die we ieder jaar herdenken. Omdat het nooit wéér mag gebeuren.

Hoe geef je als school aandacht aan een gruwelijke gebeurtenis in déze tijd in een bijna-buurland en een verontrustend vervolg in éigen land? En aan de vrijheid van meningsuiting? Nou, niet door een blik spotprenten open te trekken en op het scherm in de aula te laten zien. Wel door even met de leerlingen in gesprek te gaan, in die aula in een pauze. Even stilstaan. Samen. Een tekst op het grote scherm: ‘Als niemand luistert naar niemand, vallen er doden in plaats van woorden.’

Die tekst hing heel lang geleden al als poster op mijn puberkamer. Gewonnen bij een gastles van Amnesty International op míjn school destijds. Maak je geen zorgen, hij hing tussen Johan Cruijff en andere idolen, ik was ook nog ‘gewoon’ puber. (Hoewel…ik las wél graag…zou er dan toch al vroegtijdig iets mis…?) Ik was trouwens op school nooit goed in tekenen, dus bij mij leek íedere tekening een spotprent. Of meer een be-spotprent. (‘Man, man, wat een lelijke tekening weer!’)

Het werd een mooi moment in de aula. Mijn collega Joshua had een prachtig, betekenisvol nummer met rap en refrein geschreven en bracht dit live voor de leerlingen. Even samen school zijn. Even nadenken. Even luisteren naar elkaar. En dan gaat die bel vanzelf wel weer. Maar neem je misschien iets ánders mee in je rugtas dan alleen boeken. Als je die al bij je had…

Ik zie dat ik alweer bijna over m’n maximale aantal woorden van deze column ben. Geen probleem.
STOP THE COUNT! Zo…alles wat ik nu schrijf tellen we niet meer mee.

Nóg een paar tips jongens en meisjes: sta je vóór bij een sportwedstrijd, staak dan onmiddellijk die wedstrijd. STOP THE COUNT! Dan heb je gewoon gewonnen! Punten die nog gemaakt worden tellen niet meer mee!
Sta je eindelijk een voldoende voor dat moeilijke vak? STOP THE COUNT! Cijfers vanaf daar gewoon niet meer meetellen!

Oké, die laatste zinnen waren spotteksten.

Ik zal alvast onderduiken. Met een goed boek.