Schrijfwijzigingen

Bert Jansen laat u de sfeer proeven op het Veluws College Twello. In deze blog schrijft Bert, docent Nederlands en maatschappijleer op deze middelbare school, over ontroerende, grappige of confronterende belevenissen, vaak gekoppeld aan de actualiteit.

27 juni 2019

Ooit leerde ik op de basisschool schrijven. Echte letters! Ik voel nog de hand van de juf die mijn hand weer vasthield om de juiste krul of boog mee te sturen. Waardoor mijn handschrift eigenlijk al een soort van tweedehands-schrift werd. De methode die mijn basisschool gebruikte leerde mij rechts hellend en aan elkaar schrijven. Mooi.

Wanneer je vijf keer een stempel, sticker, of zelf door de juf uit een tijdschrift geknipt en ingeplakt plaatje in je schrift had, mocht je een keer met een kleurenpen schrijven! De juf had daar een etuitje voor en je mocht zelf een kleur uitkiezen! Geweldig!

Tot ik in groep vijf, destijds nog klas drie genoemd, ging verhuizen. Weliswaar binnen dezelfde stad, maar naar een andere wijk. En naar een andere school.

Daar gebruikten ze een methode die je LINKS hellend leerde schrijven! Die omschakeling was voor mij zoiets als je linker en rechter hersenhelft door elkaar laten gooien. Chaos.

De meester in groep 6, toen klas vier, raadde mij en mijn ouders (die mochten hem kopen) een pen van het merk Parker aan. Dat zou al schelen, want die pen schreef stabiel en vloeiend. Ik kreeg een echte, in zo’n doosje. Waar ook een horloge in zou kunnen zitten. De bovenste helft was glimmend zilverkleurig, de onderste helft paars en het alleronderste randje weer zilver. Het logo van Parker stond erop. En de bovenste helft had zo’n clipje, waarmee je hem in je borstzak kon steken, maar dat was dan voor grote mensen. Trok je dat clipje ietsje omhoog en liet je hem weer los, dan zoemde hij als de snaar van een gitaar. Deed je dat te vaak, dan brak zelfs dat mooie metalen clipje natuurlijk een keer af en was het voorgoed een tweedehands pen. Drukte je op het knopje bovenop, dan verscheen onderaan de pen een prachtige, ronde, rolklare kogel die precies deed wat jij wilde met de pen.

Maar ik wist niet zo goed wat ik wilde. Ik genoot van de pen, maar mijn handschrift had een complete gedaanteverwisseling ondergaan. Wat ervan is overgebleven is een handschrift dat nog steeds licht naar links (dus achterover) helt en waarvan de letters los van elkaar staan. Chaos.

Natuurlijk leerde ik op de Pedagogische Academie weer keurig rechts hellend en aan elkaar schrijven, ook het zogenaamde ‘bordschrift’, want toen kalkte je nog borden vol teksten met een onwillig krijtje dat helemáál niet deed wat jij wilde. Uitvegen leverde een borstel vol leerstof op. De klassendienstleerling mocht hem dan buiten uitkloppen met een liniaal.

En nu? Dagelijks buig ik mij over ladingen handgeschreven proefwerken van leerlingen die al helemáál nauwelijks nog met de hand schrijven. We zijn van mechanische via elektronische typemachines naar het toetsenbord van laptop of telefoon gegaan. Appen, twitteren, instagrammen en mailen doe je nou eenmaal niet met een pen. De geschreven kerst- en verjaardagskaarten zijn vervangen door digitale felicitaties. (Ik vind het nog steeds erg leuk wanneer je af en toe tóch zo’n handgeschreven kaart ontvangt.) Zelfs de sollicitatiebrief, het enige moment in je leven dat je nog eens profijt had van een mooi handschrift, mag allang via de mail.

Kan ik het leerlingen dan kwalijk nemen dat hun handschrift er soms uitziet als een golfslagbad, dan wel wildwaterbaan, waarin letters, wanhopig op zoek naar elkaar, doelloos ronddrijven?

Ik kan het niet. Een beetje maar. Het kost zoveel meer tijd om zo’n toets na te kijken. Ondersteboven houden. Hiërogliefenalfabet erbij. En dan weet ik nog wat er MOET staan. Dat helpt al.

En dan opeens zit er zomaar weer eentje tussen waarbij de letters regelmatig en rustig het papier verblijden. En mij. Dan zet ik er bij: ‘Dank je voor het mooie schrijven’.

Parker?

Nee, meestal iets van het merk ‘Meisje’. (Sorry, ik generaliseer, er zijn aan beide kanten uitzonderingen.) Soms schrijf ik: ‘Sorry, maar dit is echt onleesbaar’. Ooit schreef een leerling daar weer bij: ‘Valt mee meneer. Er staat volgens mij: ‘Sorry, maar dit is echt onleesbaar’. Goeie grap!

Afijn, er komt nog een toetsweek aan. Jongens én meisjes, probeer het! (Dat doe ik ook!)

Leuke opdracht voor de komende hittegolfdagen: maak zelf een ansichtkaart, ‘groeten uit Twello aan zee’, (klimaatverandering!) en schrijf hem mét een pen in je mooiste handschrift aan… wie dan ook!

Postzegel! Brievenbus! Meteen geschiedenisles!

Dank je voor het lezen… !