Verscheurde foto

Bert Jansen laat u de sfeer proeven op het Veluws College Twello. In deze blog schrijft Bert, docent Nederlands en maatschappijleer op deze middelbare school, over ontroerende, grappige of confronterende belevenissen, vaak gekoppeld aan de actualiteit.

12 april 2019

Mijn oudste klassenfoto dateert uit mijn kleuterschooltijd. Een flinke groep kinderen, bevroren in zwart-wit, een prachtige juf, volgens de sixties style gekleed met een haarband om het hoge kapsel. Eén van de jongetjes had die dag een ratje bij zich en houdt het op de foto in z’n armen. Hem ken ik nog. En verder nog een klein aantal klasgenoten.

Van mijn basisschoolklassenfoto’s vanaf pakweg ‘de derde klas’ (nu groep vijf) weet ik alle namen nog. Maar niemand daarvan zie ik nog in het dagelijks leven. Geen idee waar al die mensen gebleven zijn. Geen idee of ze allemaal nog leven. (Reünie organiseren!)

Wanneer je nog jong bent, bijvoorbeeld als leerling van VC Twello, zou je ervanuit mogen gaan dat iedereen van jouw basisschoolklassenfoto er nog is. En vaak ook nog wel dicht in de buurt. Grote kans dat een aantal van jouw ‘toen-klasgenoten’ nu weer bij jou op school zit, of zelfs in je klas.

Toch kan het heel anders lopen.

Ik was laatst wat aan het kanaalzwemmen, oftewel zappen, toen ik opeens een oud-leerling op mijn tv-scherm herkende. Ze zat nog maar een jaar geleden hier op school. Nog maar twee jaar geleden was ik haar mentor.

Vina.

Ik selecteerde de optie ‘terugkijken vanaf het begin’ en belandde in de mooiste documentaire die ik in tijden zag : ‘Sinan zoekt de klas van Elias.’ Journalist Sina Can gaat op zoek naar de ex-klasgenoten van een jongen (Elias). Daarvoor gebruikt hij een basisschoolklassenfoto van Elias. Moet te doen zijn, zou je denken.

Kleine toevoeging: de klassenfoto was destijds gemaakt in Aleppo. En op de dag dat de foto werd genomen, barstte ongeveer de oorlog los. Vlak na het nemen van de foto vielen de eerste bommen rondom de school. Elias woont inmiddels in Nederland. Gevlucht. Hij weet niet waar iedereen van zijn klassenfoto gebleven is. Sinan gaat op zoek. Zelfs helemaal terug naar Aleppo, waar hij een bezoek brengt aan de school waarop Elias toen zat. Ook de directrice van de school bekijkt de foto. Ook zij weet niet waar iedereen gebleven is. Velen zijn gevlucht.

Een hele, maar verscheurde foto.

Dan wijst ze op een meisje op de ‘andere’ klassenfoto. (Jongens en meisjes werden apart gefotografeerd, hoewel ze wél één klas waren.) ‘Dit meisje is misschien óók naar Nederland gegaan. Ik weet het niet zeker, ik denk het…’

Het is Vina.

Sinan spoort Vina op in Twello en brengt haar in contact met haar klasgenoot van toen, Elias. Ze wisten van elkaar niet dat ze in Nederland woonden. Het wordt een bijzonder weerzien.

(Elias: ‘Waarom huil je?’ Vina: ‘Het komt door de wind’.)

Vina vertelt in gesprek met afwisselend Sinan en Elias, haar verhaal. Het is zo indrukwekkend. Natuurlijk ga ik het hier niet navertellen. Bekijk die documentaire! Ook het tweede deel is erg aangrijpend en ontroerend. Met ook weer Vina erin. Ik heb (en had) zóveel bewondering voor haar. Ze sprak al snel goed Nederlands. Was (en is) zo gemotiveerd. Werkt zo hard en serieus. Is zo wijs.

Na de excursie naar Westerbork vragen wij onze leerlingen vaak thuis een vluchtkoffertje in te pakken (‘stel, je hebt tien minuten…’) en daar een foto van te maken. Wat neem je mee en waarom?

Deze twee moesten het écht doen.

Nog een quote van Vina uit de docu: ‘Ik moet alles onthouden. Ik moet steeds weer bereid zijn afscheid te nemen van mensen.’

Vorige week kwam er op de FB en Insta-pagina van VC Twello een prachtige foto voorbij.

‘Onze jongens’ uit de eerste en derde klassen wonnen het interscholaire voetbaltoernooi ‘Olympic Moves’. Gefeliciteerd mannen! (En de trainers natuurlijk.) De dames werden derde. Top!

Ik keek naar dat kampioensplaatje. Prachtige, blije foto.

En ik dacht even: ‘Ik hoop zó dat deze foto nooit verscheurd zal worden door een oorlog…….’

Count your blessings. En bekijk die documentaire (nog) eens.

Vina, dankjewel, we zijn hier trots op je!