Bert Jansen laat u de sfeer proeven op het Veluws College Twello. In deze blog schrijft Bert, docent Nederlands en maatschappijleer op deze middelbare school, over ontroerende, grappige of confronterende belevenissen, vaak gekoppeld aan de actualiteit.
18 oktober 2018Er wordt wel gezegd dat alles wat goed is terugkomt. Maar ook dat de geschiedenis zich herhaalt. En dan ga je toch denken dat er veel is gebeurd in die geschiedenis waarvan je hoopt dat het nóóit terugkomt. Omdat het niet goed was. Bijvoorbeeld oorlog. Dat lukt nog niet overal, maar in Nederland al wel een aardige tijd.
En bijvoorbeeld de mode uit de jaren tachtig. Tenminste, daarvan hoop IK dattie nooit terugkomt. (Natuurlijk ná oorlog, begrijpt u me goed.)
Bandplooibroeken, vleermuismouwen, schoudervullingen en getoupeerd haar. En dat gold dan zowel voor dames als voor heren!
Ook ik liep in die tijd rond in oversized jasjes, waarvan de schouders zo breed waren, dat het leek of de kledinghanger er per ongeluk nog in was blijven zitten. Ik moest zijdelings door de deur van m’n lokaal. Wanneer het flink waaide bolden de mouwen van je blouse zo op dat je echt even dacht dat je zou opstijgen. En in het bovenste deel van zo’n bandplooibroek kon je je complete platencollectie verstoppen. Ik ben nu heel erg bang dat het weer terug gaat komen, de eerste tekenen op de catwalks zijn er al. Brrrrr… Voorlopig niks weg doen van de afgelopen jaren. Alles van de jaren ’80 hád ik al weggedaan.
Leuk om het daar over te hebben, ‘vroeger.’ Bij maatschappijleer interviewen leerlingen bij het thema ‘jongeren’ (één van) hun ouders over hun schooltijd toen ze dezelfde leeftijd hadden als hun zoon of dochter nu. Naar welke muziek luisterden ze, wat droegen ze, wat keken ze (op een televisie!), wat voor soort leerlingen waren zíj destijds in de klas, gingen ze uit? Tijdens de voorbereiding liepen we al een beetje langs de muziekgeschiedenis. Bekeken clips van bands uit de jaren ’70 en ’80. En ontdekten dat die broeken met scheuren en gaten, die nu zo veel gedragen worden door ‘de jeugd van tegenwoordig’ (ook zo’n mooie term), eigenlijk hun oorsprong hebben in de Punktijd. Alleen zijn ze nu keurig door de fabrikant van het kledingmerk aangebracht en niet door opstandige pubers zelf.
Maar we begonnen met een protestlied uit 1965: ‘Er komen andere tijden.’ Gezongen door Boudewijn de Groot als aanklacht tegen die saaie ouders, die ‘andere generatie.’
‘Kom vaders en moeders, kom hier en hoor toe/we zijn jullie praatjes en wetten zo moe/je zoons en je dochters die haten gezag/je moraal die verveelt ons al tijden/en vlieg op als de wereld van nu je niet mag/want er komen andere tijden!’ BAM! Muziekkenners weten natuurlijk dat dit een vrije vertaling was van het lied van een nog veel beroemdere protestzanger, Bob Dylan, ‘The times they are a-changin.’ Jongeren zetten zich in die tijd veel sterker af tegen hun ouders en de generatiekloof was groter dan tegenwoordig. Hoewel… Zelf zat ik op de middelbare school in de jaren ’70. Mijn mentor in de brugklas kwam op huisbezoek in een gebleekt ‘spijkerpak’ (zo heette dat toen) en met haar tot op z’n schouders, plofte op onze bank neer en begon eerst een ‘sjekkie’ te draaien. Waarschijnlijk schoof mijn moeder keurig de asbak naar hem toe. Ook later maakte ik nog mee dat leraren rookten voor de klas. Nu zou dat bizar zijn.
Geschiedenis herhaalt zich. Er zijn weer musicals over o.a. Abba, de film ‘Grease’ wordt eindeloos herhaald en van ‘het ouwe liedje’ worden nieuwe versies gemaakt. Maar een jeugdcultuur zal altijd wel blijven bestaan. Vind ik ook wel zo gezond. Je een béétje afzetten tegen ‘het gezag’ , je eigen identiteit ontwikkelen, kritisch zijn, vragen stellen. Ook op school.
Ik zag nog twee dingen waar ik blij van werd de afgelopen week. Een nieuwe heftig hypende boy-band uit Zuid-Korea, ‘BTS’, lokte fans uit alle landen van Europa naar Amsterdam, waar ze samen voor de poorten van de Ziggo stonden te zingen en dansen. Een soort internationale jeugdcultuur. Muziek verbroedert, al leek ‘verzustert’ hier meer op z’n plaats.
Verder won Nederland van Duitsland met voetballen. Dat is altijd bijzonder, er scheen jarenlang nog ‘iets met die oorlog’ mee te spelen. Een Nederlandse trainer zei ooit dat voetbal oorlog IS.
Maar dit keer gingen de spelers van beide teams, na de volksliederen, ook sámen op een groepsfoto. En daar werd ik eigenlijk nog blijer van dan van die overwinning.
Alle Menschen werden Brüder?
The times, they are a-changin’.
Gelukkig maar.