cijfers en letters

Veluws College Twello
mavo en onderbouw havo, vwo
Hietweideweg 20
7391 XX Twello
T: 0571-271561
www.veluwscollege.nl
Cijfers en letters
‘Meneer, hebbu de cijfers?’
De eerste dagen na een toetsweek, of zelfs al tijdens de toetsweek, kun je iets als
‘goeiemorgen’ van leerlingen gerust vergeten. Ze willen maar één ding van je: cijfers.
Soms, tijdens een les waarin de laptops intensief gebruikt worden, golft er opeens een
onrustige ‘vibe’ door een groep. Op mijn vraag wat er aan de hand is en of ik iets gemist
heb is het antwoord dan steevast dat er van ‘een vak’ weer cijfers zijn binnengekomen.
‘Mogen we héééél even kijken meneer? Het is echt hééééél belangrijk!’ Het mobieltje
wordt tevoorschijn gehaald door een enkeling die niet op z’n laptop aan het werken was.
Na een paar minuten keert de rust terug en trekt de zee weer glad. Het cijferoverzicht
staat de hele les wél stand-by.
Cijfers. Je wordt er je hele schoolleven mee afgerekend. Dat begint al op de basisschool.
En, als het aan Diederik Samsom ligt, binnenkort al vanaf je derde jaar. Je kunt net tot drie
téllen! Vandaar misschien dat z’n achternaam op ‘som’ eindigt. Het spook van de
rekentoets waart intussen ook door ons land. Cijferen voor een cijfer. Haal je die toets
niet, dan hoef je niet op een diploma te rekenen. Weggecijferd.
We zijn er in ons onderwijssysteem helemaal aan gewend, dat waardering wordt
uitgedrukt in een getal, een bepaald aantal punten, een percentielscore. Die getallen
bepalen of jij dóór mag naar de volgende klas, de volgende school, de volgende ronde.
Zelfs wanneer we dappere pogingen doen om de cijfers te vervangen door letters, willen
leerlingen en ouders tóch vaak weer weten wat voor cijfer een ‘V’ of ‘G’ nou is. Schieten
woorden tekort en hebben we ze daarom vervangen door cijfers? Ik vind het persoonlijk
veel leuker het werk van een leerling te prijzen of af te keuren met een uitleg. Een
motivatie. Die hopelijk ook echt motiveert om zo door te gaan, of het een volgende keer
anders aan te pakken. Het kost je wel meer tijd. En denk je te kunnen volstaan met zo’n
prachtig verhaal, dan komt er toch weer die vraag: ‘Ja, maar wat heb ik nou voor CIJFER?.’
We hebben het zelf in de hand gewerkt. Zelfs de leukste opdrachten worden door de
meeste leerlingen eerst gecheckt met de vraag: ‘Is het wel voor een cijfer?’ Wanneer ik
dan vraag of ze dat ook zeggen wanneer hun vriendje of vriendinnetje vraagt of ze
‘willen’, helpt dat niet. Dat is iets anders. Oké. Maar complimenten over bijvoorbeeld
kleding hoeven ook niet vergezeld te gaan van een cijfer. ‘Leuke broek!’ ‘Dank je! Maar
HOE leuk vind je ‘m precies? Wat geef je voor cijfer?’ Het kan dus wél! Bijvoorbeeld: ‘Wat
een fantastisch leesverslag heb je geschreven! Ik heb ervan genoten!’ ‘Dank u wel!’ (Zie je
wel, het kan best, gewoon even oefenen.) Deze week zijn er weer rapportenvergaderingen.
Die gaan veel over cijfers, punten, totalen, tekorten. Soms gaat het om tienden. Wanneer
er bijzondere omstandigheden zijn, houden we wel eens REKENing (ook zo’n woord…)
met… Dan kom je in dat grijze gebied, waar woorden meer nodig zijn dan cijfers.
Cijfers. We zullen er wel nooit vanaf komen. Maar ik houd moed. Ik kan vertellen hoe
geweldig de discoparty (voorheen de AfterCitoParty) voor leerlingen van groep acht weer
was. Geweldig georganiseerd door collega’s en leerlingen. Stampvol en gezellig. Je kunt
dus ook zo’n feestje verdienen vóór de Citotoets. Die is namelijk naar verderop in het jaar
verplaatst. Mooi zo! Des te minder kans dat leerlingen alleen dáárop worden afgerekend.
Ik hoop dat er veel mooie woorden zijn om straks te vertellen waarom jij bij ons op je plek
zou zijn…!
Ik moet alweer stoppen met deze column. Ook hier gelden getallen. Maximaal…woorden.
Ben allang blij dat ik er geen cijfer voor krijg. Grootste angst: ooit aan de hemelpoort door
Petrus begroet worden met: ‘Jansen? Een zesje……..loop maar snel door…!’ Eindigen met
een cijfer. Ik wens het niemand toe…
Bert Jansen
Docent Veluws College Twello